Centrum
JongerenCommunicatie
Chemie
Loire 150 (Castellum)
Gebouwdeel C (Synthesium)
2491 AK Den Haag
Bekijk hier een voorbeeld hoe actueel onderzoek is vertaald naar een experimentles in het voortgezet onderwijs.
Deze lessuggestie is gebaseerd op de Eye-opener van Marleen Kamperman. De clipjes van Eye-openers van de KNCV tonen kort en helder de variëteit aan wetenschappelijk onderzoek binnen de chemie.
Marleen Kamperman onderzoekt als hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen hoe zij nieuwe materialen kan maken, gebaseerd op unieke eigenschappen van materialen die in de natuur voorkomen.
Haar onderzoeksvragen: Kunnen we een lijm ontwikkelen die ook plakt onder water, zoals de lijm van de zandkasteelworm? Of kunnen we een supersterke vezel maken, gebaseerd op spinrag? In onderstaand clipje geeft ze een korte toelichting.
Natuurlijk is wat zij echt dagelijks in het lab doet veel complexer, maar voor leerlingen is deze boodschap genoeg om aan de slag te kunnen.
Opdracht voor de leerlingen
Om Marleen haar onderzoek na te doen, gaan leerlingen onderzoek doen naar de grondstoffen van lijm. De opdracht voor de leerlingen luidt: Onderzoek welk bindmiddel het beste plakt.
Opzet van het experiment
1. Leerlingen maken in groepjes, met behulp van een recept, zelf lijm van huis-, tuin- en keukenmateriaal.
De groepjes krijgen verschillende bindmiddelen, zodat de bindmiddelen met elkaar vergeleken kunnen worden.
Bindmiddelen zijn:
Natuurlijk zijn er nog meer bindmiddelen te bedenken zoals aardappelzetmeel, gelatine en agar-agar (vegetarisch).
2. Leerlingen testen de lijm door papier (of andere spullen) aan elkaar te plakken.
3. Ze beoordelen de lijm op de eigenschappen
Deze eigenschappen kunnen van tevoren klassikaal bedacht worden, of jij kunt ze van tevoren opstellen.
Mogelijkheden:
4. De leerlingen vergelijken de resultaten per bindmiddel met elkaar en concluderen welk bindmiddel het beste plakt.
Leg na het experiment de link met de praktijk. Welke beroepen zijn er te koppelen aan de productie en onderzoek naar lijm?
Voorbeelden van beroepen in een ‘lijmfabriek’.
| Niveau | Bijbehorend beroep (uitgaande vmbo>mbo, havo>hbo en vwo>wo) | Wat doe je dan? |
| Vmbo | Laborant
Operator |
De laborant meet en verwerkt gegevens van gemaakte lijm in een rapport. Welke eigenschappen heeft de lijm en wat is de samenstelling ervan? De laborant doet dat volgens bepaalde protocollen (vastgestelde afspraken) om zo nauwkeurig mogelijk te werken.
De operator beheert en stuurt het proces van het maken van de lijm in grote hoeveelheden, en beheerst en bestuurt het hele (vaak geautomatiseerde) proces. |
| Havo | Laborant
R&D-medewerker |
De laborant (vaak samen met de R&D medewerker) onderzoekt zelfstandig de samenstelling van de gemaakte lijm, controleert de kwaliteit en verzamelt gegevens over hoeveelheid, samenstelling en de eigenschappen van het materiaal.
De R&D medewerker voert onderzoek uit naar de praktische toepasbaarheid van de gemaakte lijm en hoe de lijm te verbeteren is of onder welke omstandigheden de lijm wel of niet werkt. |
| Wo | onderzoeker
Technoloog |
De onderzoeker (Marleen in dit geval) doet fundamenteel of praktisch onderzoek. Zij wil weten waarom de lijm doet wat het doet of hoe (het komt dat) de lijm in de natuur werkt zoals het werkt. Ze zoekt naar de oorzaak en wil dat begrijpen en die kennis weer gebruiken om nieuwe materialen te ontwikkelen.
De technoloog ontwikkelt de technologische toepassing en grootschalige productie van het nieuw materiaal. |
Op alle niveaus wordt er altijd samengewerkt in een team van deskundigen van verschillende disciplines. De hierboven beschreven taken lijken heel strak afgebakend, maar er is altijd veel overleg, ook tussen de niveaus, waardoor de gemeenschappelijke kennis en inzicht groeit.
Op exactwatjezoekt.nl vinden ze opleidingen, open dagen en een studiekeuzetest voor bèta en techniek.
Vragen?
Mocht je nog vragen hebben of willen overleggen over je activiteit of gastles, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen. We denken graag met je mee.
